संध्याछाया…… विचार ज्येष्ठांच्या प्रश्नांचा - प्रस्तावना.

 

आज 1 ऑक्टोबर, International day for the elderly अर्थात जागतिक ज्येष्ठ नागरिक दिन. आता Father's day/Mother's day सारखे हे काय वेगळे खूळ असेही कोणाला वाटेल पण हा काही फक्त साजरा करण्याचा एक दिवस नाही तर ज्येष्ठांचे समाजातील योगदान, त्यांचे घरातील महत्त्व तसेच ज्येष्ठ नागरिकांना  वयोमानानुसार येणाऱ्या समस्या यांची सर्वाना जाणीव करून देणे या हेतूने हा दिवस साजरा केला जातो.

            मावळतीचे रंग, कुणाला सुखावणारे तर कुणाला भिववणारे….

अशीच काहीशी स्थिती वृद्धावस्थेतही होत असते. वार्धक्य / ज्येष्ठपर्व / वानप्रस्थाश्रम / Second innings , प्रत्येक जण आपापल्या दृष्टिकोनातून आपल्या आयुष्यातील या कालखंडाकडे पाहतो. कितीही अपरिहार्य आणि अविभाज्य असले तरी जेव्हा खरोखरच वृद्धावस्था जवळ येते तेव्हा नाही म्हटलं तरी सर्वांच्या मनात थोडीशी धाकधूक असतेच.

यामध्ये बऱ्याचदा शारीरिक, मानसिक, आर्थिक अथवा नातेसंबंधातून निर्माण होणारे तणाव, जबाबदाऱ्या यामुळे असे होत असावे कदाचित. ताण-तणाव हेसुद्धा बऱ्याचदा शारीर स्थितीमुळेही होत असतात. का बरं होतं असं?

आपल्या जीवनाचे ढोबळमानाने 3 टप्पे असतात. 

बाल्यावस्था , तरुणावस्था आणि वृद्धावस्था.

बाल्यावस्था व तरुणावस्थेबद्दल बरेच काही सविस्तर सांगता येईल, जे आपण इतर लेखनामध्ये त्या - त्या  अनुषंगाने पाहूच. पण आता या लेखमालेत आपण सविस्तररित्या जाणून घेणार आहोत ते वृद्धावस्थेबद्दल. 

          2011 साली केलेल्या जनगणनेनुसार, भारतात तब्बल 104000000 ज्येष्ठ नागरिक आहेत आणि या गतीने 2050 सालापर्यंत भारतात एकूण लोकसंख्येच्या 20% नागरिक हे ज्येष्ठ वयोगटातील असतील. मग ज्येष्ठांच्या आरोग्याकडे लक्ष देणे गरजेचे आहेच ना? 

             वय आणि कार्यक्षमतेनुसार या वयोगटाचे दोन ढोबळ उपप्रकार करता येतील. _साधारणतः 60 ते 75 आणि 75 च्या पुढे_ . अर्थात *विविध मानसिक आणि शारीरिक ताण-तणाव व ते सहन करण्याची क्षमता, शारीरिक आणि बौद्धिक प्रतिसाद* (रिफ्लेक्सेस) आणि मध्यम वयात झालेले काही आजार उदा. मधुमेह,उच्च रक्तदाब, कॅन्सर (अर्थात ही काही वानगीदाखल उदाहरणे झाली, पण सध्या अनेक आजार मध्यम वयातच दिसून येतात.) तर, अश्या आजारांनुसारही वृद्धावस्थेतील कार्यक्षमता ठरते.

पुढील भागांतून आपण वृद्धावस्थेतील वेगवेगळ्या प्रश्नांचा विचार करणार आहोत.मागच्या वेळी या लेखमालेतील पहिल्या लेखानंतर बऱ्याच जणांचे प्रश्न आले होते. पण काही कारणास्तव, 'संध्याछाया'चे पुढील लेख येणे लांबले. यावेळी ही लेखमाला इतर लेखांसोबतच, महिन्यातून एक अथवा दोन लेख अश्या प्रकारे , रविवारी प्रसिद्ध केली जाईल. आपले काही प्रश्न, सूचना अथवा एखाद्या विषयावर माहिती हवी असल्यास आपण तसे वैयक्तिक मेसेज करून सूचित करू शकता.

(क्रमशः) 

मूळ लेखिका,

डॉ. स्निग्धा चुरी-वर्तक. 

9870690689

samanwayaayurveda@gmail.com 

(सदर लेख वैद्य स्निग्धा चुरी-वर्तक यांनी 01 ऑक्टोबर 2021 रोजी आपल्या https://samanwayayurved.blogspot.com/2021/10/blog-post.html

या ब्लॉगवर प्रथम प्रकाशित केला. याचे सर्व अधिकार लेखकाधिन आहेत. इतरत्र शेअर करताना कृृपया कोणतेही बदल न करता व मूळ लेखिकेच्या नावासहित शेेेअर केल्यास हरकत नाही.)